Paragraaf 3 Onderhoud kapitaalgoederen

Riolering en Water

Beleidskader
In de asset-sheet Riolering en water welke is opgenomen in het IBOR, zijn de beleidsmatige onderdelen overgenomen uit het Programma Riolering en water 2024-2028 (PRW). Dit Programma is in september 2023 aan de gemeenteraad aangeboden ter vaststelling.
De belangrijkste kaders uit het PRW zijn:

1. Voldoen aan de wettelijke kaders waaronder:
   1. zorgplicht voor doelmatige inzameling en transport van afvalwater;
   2. zorgplicht voor doelmatige inzameling en verwerking van hemelwater;
   3. zorgplicht voor het voorkomen of beperken van grondwateroverlast.  
2. In stand en duurzaam bedrijfszeker houden van het asset (riolering en leidingwerk, gemalen en overige rioleringsobjecten).
3. Inzicht houden op de kwaliteitstoestand en het functioneren van het asset door het uitvoeren van inspecties en door middel van telemetrie.
4. De integraliteit met andere gemeentelijke onderdelen bewaken, zoals onder andere Ruimtelijke ontwikkelingen, beheerplannen en overige gemeentelijke projecten met beperking van de maatschappelijke negatieve effecten als doel.
5. Invulling geven aan het Bestuursakkoord Water door te streven naar optimale samenwerking tussen regiogemeenten en overige waterkwaliteitsbeheerders en daarmee beperking van de stijging van kosten.
6. Bij uitvoeren van de zorgtaken aansluiten aan het toekomstbeeld van een klimaat adaptief Neder-Betuwe in 2050 zoals is geschetst in het vastgesteld beleidsdocument Lokale Adaptatie Strategie.  
7. De gezonde financiële positie consolideren zonder grote schommelingen in de opbouw van de heffing toe te staan.

Huidige stand van zaken
De totale vervangingswaarde van onze gemeentelijke riool- en watervoorzieningen in 2024, zowel boven als ondergronds, bedraagt circa € 110 miljoen. Met het beheer en in stand houden is jaarlijks ruim € 1 miljoen gemoeid. De gemeente beheert hiervoor onder meer 9.128 rioolaansluitingen,  135 km rioolleiding onder vrij verval, 80 km persleiding, 24 km drainage, 9.000 kolken, 119 IBA’s, 27 hoofdgemalen en 411 minigemaaltjes (stand 2024).

De geraamde kosten en baten over de looptijd van het Programma Riolering en Water 2024-2028 zijn volledig met elkaar in evenwicht. Gedurende de planperiode is rekening gehouden met de realisatie van 4 omvangrijke integrale renovatieprojecten. Binnen deze projecten is de gemeentelijke wateropgave klimaat meegenomen en wordt de bestaande riolering volledig vernieuwd.
In het PRW zijn de kapitaallasten van deze projecten opgenomen in de kostendekking.

De renovatieslag van de grotere gemalen en mini-gemalen (drukriolering bij woningen) die is ingezet wordt komende jaren voortgezet en nagenoeg afgerond in de planperiode. Om de hoeveelheid aangesloten verharding op het riool te verminderen zijn wij gestart met het afkoppelen van dakvlakken van de woningen in recent uitgevoerde renovatieprojecten. Streven is dit te blijven doen in alle toekomstige projecten. Wij participeren in projecten waarin gestuurd wordt op het verminderen van bestaande verharding. De inspectie van het riool verloopt volgens de planmatige uitvoeringswijze en de kwaliteit van het riool is actueel in beeld. De bestaande grotere opgaven bepaald in de voorgaande planperiode worden binnen de planperiode van het PRW uitgevoerd. De uit de actuele inspecties volgende kleinere reparaties worden al dan niet gebundeld al binnen de looptijd van het PRW uitgevoerd. Grotere ingrepen zonder acute noodzaak tot directe uitvoering worden gebundeld en als opgave opgenomen voor uitvoering in de volgende planperiode.  

Samenvatting financiële gegevens

Speerpunten 2025

1. Wij communiceren de tariefdifferentiatie van de rioolheffing richting bedrijven. Daarnaast adviseren wij over mogelijkheden om zuiniger om te gaan met drinkwater en daarmee kosten te besparen.
2. We wijzigen de bestaande grondslag riolering naar een separate riool- en waterheffing. De grondslag riolering is eerst gewijzigd naar een gedifferentieerd tarief, het splitsen van de heffing heeft een lagere prioriteit gekregen. Deze wordt later in de planperiode uitgewerkt en voorgelegd aan het bestuur.   
3. Wijzigen van de doorbelasting compensabele BTW op de begroting riolering.
4. Het ' ontstenen' en duurzaam vergroenen van schoolpleinen.

Voor het stimuleren van vergroening is een subsidieregeling opgesteld en gepubliceerd. De gemeente is met een aantal scholen in gesprek en brengt de regeling regelmatig bij de schoolbesturen onder de aandacht.

5. Opstellen van een communicatieplan met het doel onze inwoners te informeren over wat de gemeente doet in relatie tot de water-, hitte- en droogteproblematiek en wat wij verwachten van inwoners.
6. Door middel van een subsidieregeling stimuleren wij het vergroenen van versteend particulier terrein.
7. Uitwerken van de opgave om het energie- en materiaalgebruik te beperken en circulair werken te stimuleren.
8. Wij gaan de lozingen van de (agrarische) bedrijven (van o.a. de laanboomsector) in kaart brengen. We richten ons zowel op de hoeveelheid die tot afstroming komt (van verhardingen) als op de kwaliteit. Ons doel is deze lozingen op termijn te beheersen en waar nodig te verbeteren, zowel kwantitatief door vermindering van de hoeveelheid geloosd water, als kwalitatief door vermindering van de uitspoeling van belastende stoffen.
9. De bergingseis op het eigen perceel binnen nieuwbouwlocaties wordt uitgewerkt en geïmplementeerd. Daarnaast onderzoeken wij of deze eis op knelpuntlocaties, die gevoelig zijn voor wateroverlast, verder opgehoogd moet worden.
10. De randvoorwaarden, om meer wateroppervlak en koele zones te realiseren aan de randen van de bestaande kernen, worden uitgewerkt. Hierbij worden nieuwe ontwikkelingen en initiatieven op het gebied van klimaatadaptieve oplossingen meegenomen bij het verbeteren van bestaande knelpunten in het stedelijk gebied.