Actuele berekening weerstandscapaciteit en weerstandsratio
Meerjarig verloop weerstandsratio
In de afgelopen jaren heeft de verhouding tussen de benodigde weerstandscapaciteit en de beschikbare weerstandscapaciteit, de weerstandsratio, zich positief ontwikkeld. Deze positieve ontwikkeling is voornamelijk ontstaan door winstuitkeringen van grondexploitaties, het industrieschap Medel en door overschotten bij de jaarstukken.
Uitgangspunt op basis van het nieuwe coalitieprogramma is een weerstandsratio van minimaal 1,0.
De weerstandsratio geeft voor het jaar 2024 een stand van 2,0 aan wat gekwalificeerd wordt als "ruim voldoende". De weerstandsratio daalt in de jaren daarna naar 0,7 in 2028 wat gekwalificeerd wordt als "Onvoldoende".
Binnen de begrotingsjaren schommelt de hoogte van de weerstandsratio. Deze schommelingen ontstaan enerzijds door onttrekkingen en toevoegingen aan de algemene reserve die per jaar in hoogte verschillen en anderzijds door de verwachte begrotingsoverschotten die ook per jaar in hoogte verschillen.
De daling van het weerstandscapaciteit en de weerstandsratio vanaf 2024 komt door het vormen van een bestemmingsreserve van € 10 miljoen ten laste van de algemene reserve voor dekking van toekomstige afschrijvingslasten van toekomstige investeringen (Integraal onderwijsHuisvestingsPlan (IHP) en de Randweg Opheusden.
De door het Rijk doorgevoerde wijziging van financieringssystematiek binnen de algemene uitkering en de nog door te voeren kortingen op de algemene uitkering zorgen voor forse jaarlijkse tekorten op de financiële positie van de gemeente Neder-Betuwe.
Bij het vaststellen van de Kadernota 2025-2028 is daarom opdracht gegeven tot een ombuigingentraject dat bij de kadernota 2026-2029 zicht moet bieden op een pakket aan maatregelen om de financiële positie vanaf 2026 structureel in evenwicht te brengen. Gelet op het ingezette ombuigingentraject wordt voor de doorrekening van de beschikbare weerstandscapaciteit in deze risicoparagraaf vanaf 2026 uitgegaan van ten minste sluitende begrotingssaldi (€ 0). We gaan er dus vanuit dat we voldoende maatregelen nemen om de financiële positie vanaf 2026 structureel sluitend te maken. Daar staat tegenover dat er in de realisatie van ombuigingen sprake is van onzekerheden. De omvang van de besparingen is gebaseerd op een inschatting en kan in de praktijk anders uitvallen en ook in de snelheid waarmee maatregelen effect sorteren schuilt een risico. Voor besparingsverliezen in het kader van de ombuigingen nemen we daarom vanaf 2025 een risico van € 2 miljoen op.
Opgemerkt moet worden dat het kwantificeren, bepalen en beheersen van risico's een continu proces is en moet zijn. Zoals u ziet zijn bij de 'overige risico's' nieuwe risico's beschreven. Voor een aantal hiervan is het kwantificeren van en het bepalen van de financiële impact nog niet in financiële zin uit te drukken. Daarom is hiervoor ook geen risicoprofiel opgenomen.
Onderstaande tabel geeft het verloop van de weerstandscapaciteit en ontwikkeling van de weerstandsratio voor de jaren 2024-2028 weer.
Begroting | Begroting | Begroting | Begroting | Begroting | |
Weerstandscapaciteit | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
Algemene reserve per 01-01 | -18.851.000 | -18.468.000 | -15.552.000 | -14.376.000 | -4.284.000 |
Geplande en verwachte mutaties alg. reserve | 383.000 | 2.916.000 | 1.176.000 | 10.092.000 | 0 |
Niet vrij te besteden deel alg. reserve | 10.000.000 | 10.000.000 | 10.000.000 | 0 | 0 |
Begroot resultaat vorig jaar | 0 | 592.000 | 742.000 | 742.000 | 742.000 |
Onbenutte belastingcapaciteit | |||||
- Onroerende zaakbelasting | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
- Leges en andere heffingen | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Onvoorzien | -50.000 | -50.000 | -50.000 | -50.000 | -50.000 |
Begroot resultaat | 592.000 | 150.000 | 0 | 0 | 0 |
Overschot (-)/tekort (+) | |||||
Totaal beschikbaar weerstandscapaciteit per 31-12 | -7.926.000 | -4.860.000 | -3.684.000 | -3.592.000 | -3.592.000 |
Begroting | Begroting | Begroting | Begroting | Begroting | |
Financiële risico's | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
Grondexploitatie | 378.000 | 395.000 | 395.000 | 395.000 | 395.000 |
Verbonden partijen | 149.000 | 76.000 | 76.000 | 76.000 | 76.000 |
Open einderegelingen | 750.000 | 750.000 | 750.000 | 750.000 | 750.000 |
Overige risico's | 3.113.000 | 4.949.000 | 4.949.000 | 4.949.000 | 4.949.000 |
Totaal gekwantificeerde risico's | 4.390.000 | 6.170.000 | 6.170.000 | 6.170.000 | 6.170.000 |
Benodigde weerstandscapaciteit (90%) | 3.951.000 | 5.553.000 | 5.553.000 | 5.553.000 | 5.553.000 |
Weerstandsratio | 2,0 | 0,9 | 0,7 | 0,7 | 0,7 |
Kwalificatie weerstandsratio | Ruim voldoende | Matig | Onvoldoende | Onvoldoende | Onvoldoende |